Sanatın zirvede olduğu antik kent: Zeugma

Gaziantep'in Nizip ilçesinde, Fırat Nehri kenarında bulunan ve tarihi 2 bin yıl önceye dayanan Zeugma Antik Kenti, dünyaca ünlü mozaiklere ev sahipliği yapıyor.

Roma döneminin sanat alanında zirvede olduğu yıllarda zengin villaları süsleyen mozaikler, bugün bile dünyanın dört bir yanından ziyaretçi ağırlıyor.

Gaziantep’e yaklaşık 60 kilometre mesafede Nizip ilçesine bağlı Belkıs Mahallesi yakınlarında bulunan Zeugma Antik Kenti, 1990’lı yıllarda Birecik Barajı kurtarma kazılarıyla gün yüzüne çıkmaya başladı.

Dünyanın en büyük mozaiklerinin bulunduğu Zeugma Antik Kenti’nde yapılan çalışmalarda, “Çingene kızı” mozaiği, “Mars heykeli”, Roma dönemine ait çeşmeler, hamamlar ve Fırat Nehri kenarındaki villalarda bulunan mozaikler gibi yüzlerce eser bulundu.

Bir kısmı kapalı alan haline getirilen antik kentte, “Dionysos evi”, “Danae evi”, “Geometrik desenli mozaik evi” gibi eserleri yerinde görmek mümkün.

Antik kentten çıkarılan dünyaca ünlü eserler, Kültür ve Turizm Bakanlığınca yapılan Zeugma Mozaik Müzesi’nde sergileniyor.

Üstün bir sanat zevkini yansıtan mozaikler, dünyanın dört bir tarafından ziyaretçileri kendine çekiyor.

Dünyanın en büyük mozaik müzelerinden

Gaziantep Müze Müdürü Özgür Çomak, Zeugma Mozaik Müzesi’nin kentin önemli bir değeri olduğunu söyledi.

Zeugma Mozaik Müzesi’nin sergileme alanı anlamında yaklaşık 7 bin metrekare alanıyla dünyanın en büyük mozaik müzelerinden olduğuna dikkati çeken Çomak, şöyle konuştu:

“2011 yılından günümüze kadar çok yoğun bir ilgi gören, yoğun bir ziyaretçi kitlesi olan bu müzemizde mozaiklerimiz sergileniyor. Mozaiklerimizin dışında önemli arkeolojik eserlerimiz de var. Bu eserlerin hemen hemen hepsi Zeugma Antik Kenti’nden çıkan eserler. Mesela bunlardan en önemlisi bronzdan yapılmış Mars heykeli. Savaş tanrısı Mars’a ait heykel. Bu da çok ünik bir eser. Gözleri altın ve gümüşten olan ve Mars’ın kendi boyutunda yapılan dünyada eşi benzeri olmayan bir eser. 1,60 boylarında olan bu eser, bir elinde mızrak bir elinde de bitki demetini tuttuğu için Zeugma’nın da hem savaşçı hem de barışçı bir kent olduğunu simgeleyen özel bir eser.”

Çomak, müzede birden çok 3 boyutlu eserin sergilendiğini kaydederek şunları söyledi:

“Bir başka eser, dünyaca bilinen ve marka değeri taşıyan Çingene kızı mozaiğimiz. Çok önemli bir mozaik. 3 boyutun sergilendiği, renk skalası anlamında çok zengin bir mozaik. 13 farklı renk skalasına ulaşan tek mozaikler. Şarap tanrısı Dionysos, Yunan ve Roma mitolojisinde yer alan denizler ve okyanuslar tanrısı Okeanos ve Tethys’in, Poseidon’un Akhilleus'un Troya Savaşı’nda kaçırılışını anlatan, Afrodit’in istiridye kabuğundan doğuşunu anlatan ve bunların hepsinde 3 boyutun verildiği mozaikler. Renk çeşitliliği ve renk skalası, 3 boyut ve perspektif anlamında tüm bu illüzyona ait sanatsal özelliklerin hepsini mozaik sanatçıları Zeugma mozaiklerinde işliyorlar, bu da bu müzeyi özel kılıyor.”

Sanatın en zirvede olduğu dönem

Zeugmanın “geçit” anlamına geldiğini ifade eden Çomak, “Zeugma/Belkıs Antik Kenti’nin bölgede çok önemli bir konumu var. Verimli araziler çok fazla, bitki çeşitliliği yani doğal anlamda da çok özel bir yer. O yüzden zengin insanların yaşadığı ve önemli villaların bulunduğu bir kent. Müzedeki eserler, milattan sonra 1. ve 2. yüzyıl, hatta 2. ve 3. yüzyıla kadar olan süreçte, Roma’nın en parlak çağında sanatın da en zirvede olduğu bir dönemi yansıtıyor. Sanatsal eserlerin en zirvede olduğu eserler, buradaki eserler” dedi.

Sözcü