İsrail’de Haredi Krizi: Askerlik Celbi Gönderildi, Ülke Karıştı!

İsrail’de Haredi (Ultra Ortodoks Yahudi) toplumunun askerlikten muaf tutulmasını öngören yasanın meclise sunulmaması, hükümeti siyasi krizin eşiğine getirdi. Degel HaTorah’ın ardından Agudat Israel Partisi de koalisyondan çekilme kararı aldı. Netanyahu’nun iktidarı, meclis çoğunluğunu kaybetme riskiyle karşı karşıya.

İsrail’de Ultra Ortodoks Yahudilerin (Haredi) zorunlu askerlikten muaf tutulmasını sağlayacak yasa tasarısının meclis gündemine alınmaması, hükümet içinde derin çatlağa neden oldu. Degel HaTorah Partisinin ardından Birleşik Tevrat Yahudiliği ittifakının diğer ortağı Agudat Israel Partisi de koalisyondan istifasını açıkladı.

HAHAMLAR İSTİFA EMRİ VERDİ

Agudat Israel Partisinden "Kudüs İşleri ve Yahudi Mirası Bakanı" Meir Porush, yaptığı açıklamada partilerinin Degel HaTorah’ı takip ederek koalisyondan çekilme kararı aldığını duyurdu. Porush, Meclis Dışişleri ve Savunma Komitesi Başkanı Yuli Edelstein tarafından hazırlanan yeni taslağın Haredi hahamlarının taleplerini karşılamadığını ifade etti. “Hahamlarının Agudat Israel üyelerine istifa emri verdiğini” belirtti.

YOĞUN MÜZAKERELER BAŞLADI

İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberine göre, sunulan istifalar 48 saat içinde yürürlüğe girecek. Bu süreçte Edelstein ile görüşmelerin sürdürüleceği aktarıldı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, hükümetin düşmesini engellemek amacıyla taraflarla yoğun müzakerelere başladığı öğrenildi. Ancak Haredi partilerin birbiri ardına çekilmesi, koalisyonun geleceğini belirsizliğe sürüklüyor.

İstifaların yürürlüğe girmesiyle Netanyahu’nun koalisyonunda Haredilerden sadece Şas Partisi kalacak. Ancak Şas’ın da gelecek hafta benzer bir adım atabileceği iddia ediliyor. Degel HaTorah ve Agudat Israel'in istifalarıyla, Netanyahu hükümetinin meclisteki sandalye sayısı 68’den 61’e düşecek. Şas'ın da çekilmesi halinde bu sayı, salt çoğunluk olan 61’in altına inecek.

HAREDİ KRİZİ

İsrail’de 18 yaşını geçen her bireyin askerlik hizmeti zorunlu olmasına karşın, Harediler dini gerekçelerle uzun süredir bu uygulamadan muaf tutuluyordu. Ancak özellikle 7 Ekim 2023’ten bu yana Gazze Şeridi başta olmak üzere yaşanan askeri gerilim, İsrail ordusunun personel ihtiyacını artırdı. Bu gelişmeler, Haredilerin de askere alınması gerektiği yönündeki çağrıları yeniden gündeme taşıdı.

İsrail Yüksek Mahkemesi, 25 Haziran 2024’te aldığı kararla, Haredilerin askerlikten muaf tutulmasının yasal bir dayanağının bulunmadığını belirtti ve uygun olanların askere alınması gerektiğine hükmetti. Hükümet, yaklaşık 80 bin Haredi erkeğin bulunduğu askerliğe uygun gruptan 24 bin kişiye celp gönderdi. Temmuz ayı itibarıyla geri kalan kısmına da celp gönderilmesi planlanıyor.

Ancak yasa çıkarılmadan askerlik celplerinin gönderilmesi, Netanyahu’nun Haredi müttefiklerini karşısına almasına neden oldu. Ultra Ortodoks partiler, tasarının gecikmesini protesto ederek meclis çalışmalarını boykot etmeye başladı. Bu boykot, meclisin feshi yönünde oylamaya kadar varan siyasi kriz doğurdu. Ancak oylamada yeterli çoğunluk sağlanamayınca meclis dağılmadı.

Netanyahu'nun hükümeti ise şu an koalisyon krizinin ortasında; çözüm bulunamaması durumunda erken seçim veya hükümetin düşmesi ihtimalleri gündemde. Gerçek Gündem